„Roma. Cygańskie Lato”

To nowa festiwalowa propozycja, która pojawiła się w tegorocznym kalendarzu tarnowskich imprez. Po raz pierwszy, jubileuszowy - 20. Tabor Pamięci Romów odbywa się bez... wędrówki tradycyjnymi wozami cygańskimi. Jego namiastką był piątkowy przejazd sprzed Muzeum Okręgowego do Stadniny Koni w Klikowej gdzie zaplanowano ognisko cygańskie i koncert. Przypomnijmy, organizowany od 1996 roku tabor był symboliczną podróżą Romów po miejscowościach powiatu tarnowskiego, które stały się w czasie II wojny światowej miejscami kaźni ich przodków. 32 lata po tym, jak władze PRL zakazały Cyganom wędrowania po polskich drogach. Miał przypomnieć nie tylko tamten zakaz, lecz również zagładę narodu romskiego z rąk hitlerowców. Jak tłumaczy Adam Bartosz, od lat organizujący tarnowski tabor Romów - ten pomysł zwyczajnie się wypalił. Coraz mniej osób wyrażało chęć uczestnictwa w takim objeździe. Ale jak przyznaje to nie jedyny powód. "To przedsięwzięcie bardzo skomplikowane i wymagające wiele energii". W zamian organizatorzy oferują trzy dni (23-25 sierpnia) - romskich koncertów w tarnowskim amfiteatrze, warsztaty edukacyjne dla dzieci i konferencję naukową na temat roli Romów we współczesnej Europie.

Czytaj więcej...

SPODZIEWANY KONIEC LATA W TEATRZE

czyli
PO SĄSIEDZKU

W zasadzie kończą się wakacje, nowy sezon artystyczny nieomal wisi w powietrzu - podsumowuje nasza stała teatralna korespondentka Katarzyna Cetera. Tu i ówdzie znajdujemy jeszcze wydarzenia kulturalne, którymi finiszują poszczególne projekty. W Krakowie trwa Bulwar[t] sztuki, właśnie zakończyła się druga odsłona festiwalu Musica Divina. Jeszcze Emanacje, jeszcze kilka premier kinowych... W Tarnowie minęły plenerowe imprezy jazzowe, bluesowe, szanty, pora jest taka, nawet dożynki w większości już za nami. Tarnowski teatr przygotowuje się do sezonu artystycznego – premiera bowiem już we wrześniu - na razie jednak pasieka i dachowy chór. A tymczasem w Rzeszowie… Mimo remontu Dużej Sceny rzeszowski Teatr im Wandy Siemaszkowej rozpoczyna sezon kolejną edycją festiwalu Trans/Misje. Już dziś festiwal rozpocznie się w Rzeszowie, we wrześniu zaś, w Koszycach odbędzie się jego słowacka odsłona. W programie przewidziano premiery i widowiska plenerowe, koncerty, sztuki plastyczne.

Czytaj więcej...

Bravo Maestro 2019

Mekką tarnowskich melomanów staje się latem Kąśna Dolna, gdzie znajduje się jedyna na świecie zachowana w całości dworska rezydencja wybitnego polskiego męża stanu i patrioty, światowej sławy kompozytora i pianisty Ignacego Jana Paderewskiego. Co sprawia, że w wiosenno - letnie miesiące Kąśna Dolna się staje się takim miejscem? Wydaje się, że na jego niezwykłość składają się przede wszystkim wyjątkowo malownicze jej położenie wśród gór i lasów Pogórza Ciężkowickiego oraz atrakcyjność programowa, ale także niepowtarzalna atmosfera muzycznego święta połączonego z wiejskim letniskiem. I jeszcze jedno,  panuje tam niespotykana nigdzie indziej kameralna cisza i niezwykły, twórczy spokój. To prawdziwie Polski Dom, w którym, jak mawiał Paderewski, jest obecny duch polski... Co roku w  lipcu i sierpniu odbywają się tam, mające swoją stalą publiczność, kameralne koncerty muzyki klasycznej, w których biorą udział zarówno znani i uznani prawdziwi maestro, jak i młodzi startujący dopiero do wielkich karier muzycy. Nobilitującą muzycznie tradycją stały się już występy w Kąśnej Dolnej uzdolnionej muzycznie młodzieży, dla której koncert w dworku mistrza I. J. Paderewskiego jest nagrodą w innych konkursach, np. Tygodniu Talentów. Nie inaczej jest i w tym sezonie przygotowanym przez tarnowskie Centrum Paderewskiego, którego  dominantą, rozpoznawalną szeroko w muzycznym świecie jest Festiwal Muzyki Kameralnej „Bravo Maestro”.  Ta znacząca impreza rozpoczyna się już jutro we czwartek 22  i potrwa trzy dni  do soboty 24 sierpnia, gromadząc znakomite grono wykonawców i melomanów. Festiwalowi towarzyszy wystawa prac cenionego tarnowskiego malarza i pedagoga Romana Fleszara „Przestrzenie równoległe”.  A festiwalowe koncerty poprowadzi  Regina Gowarzewska.

Czytaj więcej...

Japońska lekcja

Na początku sierpnia oglądałem występ światowej klasy tancerzy - dywaguje Tomasz A. Żak, twórca Teatru Nie Teraz, znany reżyser i publicysta, którzy do Polski przyjechali dosłownie na trzy dni i… odlecieli. I tyleśmy ich widzieli. Źle napisałem – tak naprawdę, to prawie nikt ich nie widział, choć była to niezwykła okazja, by zrozumieć, że istnieje inna kultura niż dominujące u nas anglosaskie bulwarowe formaty i burdelowe standardy z berlińskiej dzielnicy Kreuzberg. Ale po kolei. Wiele lat temu poznałem panią Magdalenę Jęczmyk (obecnie wielką admiratorkę TNT, często goszczącą nas w swoim warszawskim mieszkaniu - przyp.red.), córkę Jacka Trawińskiego, chargé d’affaires polskiego poselstwa w Japonii w latach 1934-39. Urodzona w Tokio Polka, osoba głęboko wierząca w Pana Boga i Ojczyznę, w swym życiu pięknie łączy polskość z kulturą kraju sygnującego się konturem góry Fudżi. W jej domu specjalnymi honorami otoczony jest zbiór lalek nihon ningyō, które nie tyle są zabawką, ale towarzyszą Japończykom od narodzin aż do śmierci. Co roku, z początkiem marca, w czas Hina-matsuri (Święta Dziewczynek) lalki pani Magdy można oglądać i wysłuchać niekończących się opowieści o ich znaczeniu i symbolice. Polski dyplomata, o którym nasi politycy w czas tego 100-lecia kontaktów z Japonią jakoś nie pamiętają, fascynację krajem swej służby najwyraźniej przekazał córce. W notatkach, które udało się uratować z wojennej zawieruchy, zanotował m.in. taką „niepolityczną” refleksję:     

Czytaj więcej...

„Parafia wspólnotą uczniów Chrystusa”

Takie hasło, nawiązujące do aktualnie trwającego w diecezji V Synodu, towarzyszy tegorocznej 37 Pieszej Pielgrzymce Tarnowskiej, która odbywa się w dniach 17 - 25 sierpień. Na te dziewięciodniowe rekolekcje w drodze (w tym roku kaznodziejską posługę pełni ks. bp. S. Salaterski), podczas których do przejścia jest około 230 kilometrów (od 20 do 37 km. dziennie), wyruszyło około 10 tysięcy pielgrzymów. Tarnowskie pątnictwo swoją historią sięga 1982 roku. Każdego lata z Tarnowa na Jasną Górę dwiema różnymi trasami podąża niezliczona rzesza pielgrzymów. Są oni podzieleni na 25 grup, formowanych przy parafiach Diecezji Tarnowskiej. Od Krynicy i Krościenka, przez Nowy Sącz, Tarnów, po Mielec i Dębicę, wierni ziemi tarnowskiej łączą się w drodze do Matki Częstochowskiej. I choć dla wielu pobudki do wyruszenia na pielgrzymi szlak są różne, cel pozostaje niezmienny. To podjęcie osobistej próby pogłębienia swojej relacji z samym Jezusem poprzez – niejednokrotnie ciężką – wędrówkę przed Tron Matki Najświętszej – Królowej Polski. Tradycyjnie Pielgrzymkę rozpoczyna modlitewne spotkanie na placu przed katedrą (oblężona jest wówczas cała starówka), skąd po Mszy Św. następuje uroczyste rozesłanie grup pielgrzymkowych. W tym roku  Msza św. na pl. Katedralnym rozpoczęła się o 6.30. Przewodniczył jej bp Andrzej Jeż. - To bardzo ważne, żebyśmy uświadomili sobie, iż wędrujemy razem w Kościele, jako wspólnota uczniów, wspólnota wierzących – podkreślił biskup w homilii, którą wygłosił w czasie Mszy św. inaugurującej pielgrzymkę. – Nasza wspólnota jest szczególnym, wymownym obrazem naszej diecezji. Łączy nas trwanie w nauce apostołów, trwanie we wspólnocie Kościoła i trwanie z Chrystusem w łamaniu chleba . Bp. ordynariusz. zwrócił uwagę, że choć pielgrzymów na szlaku jest tak wielu, to nie są oni anonimowi. – Jesteśmy braćmi i siostrami. To bycie razem jest niezwykle istotne w byciu wspólnotą, ludzie bowiem najbardziej boją się wyobcowania, samotności, również wyobcowania w wierze.

Czytaj więcej...

Żołnierze ziemi tarnowskiej w walkach o granice odrodzonej Rzeczpospolitej (1918-1920)

Jednym z najważniejszych problemów odradzającej się po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej – pisze w swoim naukowym opracowaniu dotyczącym powiatu tarnowskiego, historyk dr Krzysztof Struziak ze Szczucina, była walka o granice. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski szczególną uwagę zwracał na kształt granicy wschodniej. Był on rzecznikiem federacji Polski z Litwą, Ukrainą i Białorusią, czyli państw, które miały ją oddzielać od Rosji. Wobec ciągłego przemieszczania się wojsk bolszewickich na zachód wiosną 1919 r. rozpoczął ofensywę, która jednak ze względów politycznych została zatrzymana już jesienią, po dotarciu do Dźwiny i Berezyny. Celem niniejszego artykułu, którego obszerne fragmenty publikujemy, jest omówienie sprawy udziału mieszkańców ziemi tarnowskiej w tworzeniu Wojska Polskiego bezpośrednio po zakończeniu I wojny światowej i ich bezpośredniego udziału w działaniach militarnych w latach walk o granice odrodzonej Rzeczpospolitej, ze szczególnym uwzględnieniem wojny polsko-bolszewickiej. Jest to tematyka mało znana polskiemu czytelnikowi, szczególnie na szczeblu lokalnym i regionalnym, gdzie najczęściej wspomina się o niej jedynie opracowując  monografie powiatów, miast, gmin itp.

Czytaj więcej...

Maryjne „Cuda nad Wisłą”

15 sierpnia to absolutnie wyjątkowa data. Poza Polakami takiej daty w kalendarzu nie ma nikt! To jednocześnie święto kościelne, maryjne, państwowe i wojskowe. 78 lat temu w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz został zabity franciszkanin, o. Maksymilian Maria Kolbe. W rocznicę tego wydarzenia, w środę 14 sierpnia, na placu apelowym przy bloku 11, w którym mieściło się obozowe więzienie i w którym zabito zakonnika, odprawiono uroczystą mszę świętą. Była to pierwsza w tym miejscu taka celebra. Nabożeństwu przewodniczył metropolita krakowski abp. Marek Jędraszewski. Wcześniej, duchowni, wśród nich m.in. arcybiskup Bambergu Ludwig Schick i biskup Jerzy Maculewicza OFM, administrator apostolski w Uzbekistanie, złożyli wiązanki kwiatów pod ścianą śmierci oraz modlili się w celi, w której śmiercią głodową zmarł św. Maksymilian Kolbe. Wydarzenie to było kulminacyjnym punktem dwudniowych obchodów (14 sobota i 15 niedziela), zorganizowanych przez cenionego dziennikarza śledczego, pisarza i poetę, autora m.in. „Wieży komunistów”, „Smaku wojny” oraz współautora książki „Tragarze śmierci” - Witolda Gadomskiego. To dwudniowe świętowanie wypełniły jeszcze występy artystyczne, projekcje filmowe (m.in. o Kliszach Pamięci prof. Mariana Kołodzieja i Auschwitz) oraz prelekcje (m.in.ks.prof.Tadeusza Guza), spotkania i gościna... W wydarzeniach tych m.in. wziął udział znany ze swej polskości Teatr Nie Teraz. Rozpoczął je w sobotę rano międzynarodowy,  wielotysięczny Marsz Życia Polaków i Polonii, który w ulewnym deszczu przeszedł z zespołu szkół salezjańskich w centrum Oświęcimia do obozu w Auschwitz, pod silną eskortą policji, z zakazem niesienia jakichkolwiek flag biało-czerwonych i wnoszenia na teren obozu czegokolwiek (torby, plecaki) oraz poddany ścisłej kontroli (bramki), co w sytuacji kilkutysięcznego tłumu pielgrzymów mocno zaburzyło liturgię na placu apelowym. Ciekawe, że tacy np. Żydzi mogą bez przeszkód eksponować tam swoje narodowe flagi i nikt nie poddaje ich uwłaczającej kontroli przy wejściu do Auschwitz...  

Czytaj więcej...

Książka przy porannej kawie 2

Mariola Kruszewska "Czereśnie będą dziczeć"

To książka, która wiele zmieniła. Cieszę się, że wpadła w moje ręce - pisze o swoim wyborze Agnieszka Winiarska, ceniona aktorka Teatru Nie Teraz, znanego w całej Polsce ze swoich znakomitych spektakli m.in. Ballada o Wołyniu czy Wyklęci, oryginalna poetka, zaś ostatnio ceniona recenzentka. Przypomnijmy, że recenzowana przez Agnieszkę Winiarską książka została nominowane do jednej z najważniejszych nagród literackich w Polsce - Nagrody im. Józefa Mackiewicza. Bohaterowie opowiadań Marioli Kruszewskiej, laureatki m.in. Nagrody Literackiej Miasta Gdańska im. B. Faca za 2016 r., to najczęściej przesiedleńcy, wygnańcy, migranci usiłujący »zapuścić korzenie« w nieznanej im dotąd ziemi, na różne sposoby starający się zaleczyć zadane im przez historię rany, odnaleźć utracony rytm i sens życia. Książka Marioli Kruszewskiej to mały opowieściowy traktat o niepowtarzalności każdego istnienia, jak również rzecz o tym, co wspólne w naturze i losie człowieka. To jednocześnie nadzwyczaj barwna, pełna językowego uroku i narracyjnej witalności opowieść o ludziach, którzy wbrew skazującym ich na nieobecność wyrokom historii - walczą. I nie poddają się.

Czytaj więcej...