Dariusz Marcinek o czasie zastygłym

Piątek ów upłynął mi w cieniu śmierci - pisze Katarzyna Cetera. To pewnie moja osobista sprawa, niemniej jednak przez soczewkę świadomości przemijania, poezji – zwłaszcza tej, którą tworzy Dariusz Marcinek – doświadcza się inaczej. Mimo zmęczenia do biblioteki jednak dotarłam – prosto z pracy i w ostatniej chwili – ale dotarłam. I zatonęłam po uszy: w marzeniu, w przeszłości, w świecie, którego dawno już nie ma. Mówiły do mnie już nie tylko słowa wybrane przez poetę do opisania świata, ale także jego muzyka – czasem przemyślana i celowo zaaranżowana, czasem improwizowana. Daje się w niej słyszeć brzmienia arabskie, katalońskie, czasem renesansową frazę, czasem też echa niemal folklorystyczne. O tym piątkowym wieczorze, który spędziłam 24 marca w siedzibie Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie, chciałabym Państwu opowiedzieć.

Czytaj więcej...

Jestem matką tego narodu...

1 kwietnia obchodziliśmy Prima Aprilis czyli Międzynarodowy Dzień Kwietniowego Głupka, za pomocą którego sprytnie wyparto ze świadomości narodu polskiego Dzień Marii Królowej Korony Polskiej, który powinien być świętem państwowym. Tak proszę państwa, zupełnie nie zauważenie minęła kolejna rocznica „Ślubów Lwowskich”, które właśnie 1 kwietnia 1656 roku złożył król Jan Kazimierz w katedrze lwowskiej. Ciekawe, czy w waszych parafiach była jakakolwiek /choćby w ogłoszeniach/ wzmianka o  tym znaczącym dla dziejów Polski wydarzeniu. To samo dotyczy szeroko pojętych tzw. mediów katolickich. Może więc warto przypomnieć oryginalny tekst tego wielkiego ślubowania i jego historyczny kontekst. 

Czytaj więcej...

„TEATR ZAWSZE ODRADZA SIĘ Z POPIOŁÓW” /ISABELLE HUPPERT NA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ TEATRU/

Święto artystów i ludzi związanych z teatrem obchodziliśmy w tym roku już po raz 56. Zainicjowane zostało w czerwcu 1961 r. podczas odbywającego się w Helsinkach 9. Światowego Kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI), działającego pod patronatem UNESCO. Jego ustanowienie zaproponował Arvi Kivimaa, prezes Fińskiego Instytutu. Obchody ustalono na 27 marca na pamiątkę dnia, kiedy w Paryżu został otwarty Teatr Narodów (27 marca 1957 r.) – minęło więc od tego wydarzenia dokładnie 60 lat. Od tego czasu Międzynarodowy Dzień Teatru jest obchodzony corocznie przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie. I w niemal wszystkich teatrach. Tego dnia co roku rozsyłana jest wiadomość – orędzie – od wybitnego człowieka teatru zawierająca jego przemyślenia na temat roli teatru w świecie i światopoglądzie. Orędzie tłumaczone jest na ponad dwadzieścia języków. Pierwszą taką wiadomość wysłał w 1962 r. Jean Cocteau. W tym roku napisanie orędzia na 56. Międzynarodowy Dzień Teatru powierzono francuskiej aktorce Isabelle Huppert – laureatce wielu nagród na festiwalach międzynarodowych: w Cannes, Berlinie, Wenecji, nagród BAFTA, Cezara czy David di Donatello. Aktorka jest także Oficerem Legii Honorowej – ale polskiemu widzowi będzie się kojarzyła głównie z filmów KORONCZARKA (w reżyserii Claude’a Goretty z 1977 roku) czy PIANISTKA (nakręconego przez Michaela Haneke w 2001 roku na podstawie powieści Elfride Jelinek).

Czytaj więcej...

Święto ludzi sceny

W tym roku po raz 56. obchodzimy, jak zawsze 27 marca, Międzynarodowy Dzień Teatru. Święto to zostało ustanowione z inicjatywy Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w roku 1961 dla upamiętnienia inauguracji w Paryżu w 1957 roku Teatru Narodów – festiwalu, na którym spotkały się zespoły z obu stron „żelaznej kurtyny”. Od tego czasu Dzień Teatru jest obchodzony co roku przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie. Z tej okazji co roku publikowane jest orędzie wybitnego człowieka teatru adresowane do całego „teatralnego świata”. Pierwsze takie przesłanie napisał w 1962 roku Jean Cocteau. Przed rokiem jego autorem był Anatolij Wasiljew, zaś dwa lata temu Krzysztof Warlikowski. Międzynarodowemu orędziu towarzyszą również lokalne przesłania. Dla polskich twórców napisała je w 2016 roku Anna Augustynowicz.Teatr wszystko przetrzyma, jest drogą do uratowania człowieka – podkreślają Isabelle Huppert i Leszek Mądzik w swoich orędziach z okazji tegorocznego Międzynarodowego Dnia Teatru. Z okazji święta ludzi sceny w wielu teatrach Polsce realizowane jest projekt: „Dotknij teatru". W dniach od 27 marca do 3 kwietnia odbywają się liczne spektakle, akcje plenerowe, wystawy, koncerty, performance i spotkania z ludźmi teatru. Znany w całej Polsce tarnowski Teatr Nie Teraz świętował w objeździe na Dolnym Śląsku ze spektaklem „Wyklęci”. Zaś w teatrze im. L. Solskiego z okazji Dnia Teatru dano premierę „Hamleta”, na którą nasza redakcja po raz pierwszy nie dostała zaproszenia /!/. A ponieważ najbliższy po premierze spektakl dla zwykłej publiczności /nie licząc kilku spektakli dla szkół o godz. 10 rano/, zaplanowano dopiero na 18 maja na godz. 18 więc nie prędko przeczytacie o nim na naszych łamach. I pewnie o to chodziło… .

Czytaj więcej...

Melo-deklamacja wierszy poety Tchonia

„Muzyka jest reminiscencją niebiańskiego błogosławieństwa.”
Autor: Platon

Poezja śpiewana i recytacja wierszy z podkładem muzycznym, którą, na wzór rapowania czyli melorecytacji, w celu rozbudzenia wyobraźni czytelnika, pozwoliłam sobie nazwać tutaj melo-deklamacją, dodaje liryce niezakłamanego uroku oraz mocy przekazu. Zjawisko to wykorzystuje się więc z powodzeniem w sztuce od niepamiętnych czasów. Natomiast fakt ten staje się z kolei tym samym potwierdzeniem przytoczonych przeze mnie we stępie do niniejszego artykułu sentencji starożytnego, ateńskiego filozofa.  Wymowa liryki owiana jest zawsze pewną dozą tajemniczości; a odpowiednio dobrana, nastrojowa muzyka, stanowiąca tło do pięknych słów, konstruuje mianowicie wokół nich i – równocześnie – wraz z nimi ciekawą aurę. Poszerza ponadto możliwość zwiększania ilości tworzonych i odbieranych interpretacji literackich dzieł, jak również grono zainteresowanych tymi, pełnymi ważnej wymowy utworami, osób. Sama poezja natomiast zdobywa w ten sposób szansę posiadania coraz większej liczby reinkarowanych w coraz to nowszym kontekście istnień. Podobnie zresztą jak dzieje się wtedy, kiedy znajdzie się ona w połączeniu z przekazem sztuki wizualnej; czego efekty podziwiać możemy na przykład w działalności artystycznej tarnowskiego poety i grafika – Maksymiliana Tchonia (Maracasa).

Czytaj więcej...

Świat jest teatrem, aktorami ludzie którzy kolejno wchodzą i znikają...

Na pokazy spektakli Królewskiego Teatru Narodowego w Londynie (Royal National Theatre), znanego powszechnie jako National Theatre, będącego kulturalną wizytówką Wielkiej Brytanii, musimy się – póki co – wybrać do Krakowa lub Rzeszowa. Ale może – pisze Katarzyna Cetera, w oczekiwaniu na tarnowską premierę HAMLETA – warto. National Theatre jako scena narodowa ma bowiem w swoim repertuarze głównie adaptacje dzieł Szekspira, ale również inne utwory klasyczne – i to zarówno obce, jak i rodzime – a także dramaty współczesne. Zespół NT przygotował dotychczas ponad 800 premier, w każdym sezonie daje ponad tysiąc przedstawień dla ponad półmilionowej publiczności (nie licząc widzów, którzy oglądają transmisje kinowe na całym świecie). Obecnie na deskach brytyjskiej sceny narodowej występuje zespół liczący 150 aktorów.

Czytaj więcej...

Amfiteatr "Zacisze"

Amfiteatr letni powstał w okresie międzywojennym jako ośrodek społeczny Zacisze. Teren należał do Tarnowskiej Kasy Oszczędności. Organizacja Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet zorganizowała tam miejsce, w którym można było napić się kawy, mleka, a nawet zagrać w brydża.  W 1955 roku teren został wydzierżawiony i zagospodarowany przez Fabrykę Silników Elektrycznych "Tamel". Powstał wtedy z inicjatywy Jana Preissa pierwszy, prowizoryczny amfiteatr z drewnianą muszlą. Został wybudowany według projektu m.in. Wincentego Ścigalskiego.  W latach 1966-1967 przebudowano go według bardzo wysoko ocenianego wówczas projektu znanego tarnowskiego architekta  Otto Schiera (autora m.in. poprzedniej przebudowy tarnowskiego teatru), postawiono żelbetową muszlę koncertową z orchestrionem i zapleczem. Amfiteatr oddano do użytku w lipcu 1967 roku. Obiekt posiadał 1670 miejsc siedzących, zadaszoną scenę wraz z garderobami i zapleczem technicznym, i do 1980 roku stanowił część Domu Kultury "Tamel". W 1992 roku właścicielem obiektu został miejski samorząd, który przekazał go Tarnowskiemu Centrum Kultury. Amfiteatr miał już swoje lata, ale na nowo stał się miejscem wydarzeń kulturalnych Tarnowa. Gościły w nim polskie gwiazdy, najlepsze kabarety, organizowano w nim  kino letnie, pierwsze tarnowskie dyskoteki i Dni Tarnowa, festiwale, turnieje brydżowe i szachowe oraz targi. Kiedyś tętniło w nim życie… Teraz hula jeno wiatr. No, może z wyjątkiem organizowanych latem z inicjatywy Prezydenta Romana Ciepieli sobotnich potańcówek, na resztówce tego, co jeszcze po niegdysiejszej wizytówce miasta zostało. Aliści idzie nowe, a wraz nim zapowiedzi gruntownej rewitalizacji i modernizacji tego kultowego dla tarnowian miejsca. I jak to u nas bywa, kiedy magistrat uruchomił odpowiednie procedury, nadciągnęło obywatelskie tsunami z licznymi protestami i kontrowersjami… . 

Czytaj więcej...

MUST-SEE, czyli Trzy Razy Kraków

Moje teatralne wyprawy do Krakowa - relacjonuje Katarzyna Cetera, zaowocowały ostatnio wrażeniami, których się już chyba nie spodziewałam. Niby karnawał skończył się już kilka tygodni temu, niby przedwiośnie miłościwie nam zapanowało, ale zarówno na bociany jak i na jaskółki jest chyba trochę za wcześnie – czasem też wiatr chłodny, przenikliwy się jeszcze zdarza… A tu proszę! Niespodzianka. Dawniej po takie emocje jeździłam do Zakopanego. Tym razem jednak odwiedziłam Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej oraz PWST. I choć wyprawy do Krakowa w środku tygodnia wiążą się dla mnie ze znacznym skróceniem czasu przeznaczonego na sen – w skrajnym przypadku do czterech godzin – ani przez chwilę nie żałuję, przeciwnie. Każdemu teatromanowi taki amok polecam.

Czytaj więcej...