15 sierpnia

To absolutnie wyjątkowa data. Poza Polakami takiej daty w kalendarzu nie ma nikt! To jednocześnie święto kościelne, maryjne, państwowe i wojskowe. W święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, czyli w polskiej tradycji w dzień Matki Bożej Zielnej - Wojsko Polskie ruszyło do kontruderzenia na Armię Czerwoną, już wtedy najliczniejszą, najpotężniejszą i najbardziej nieludzką machinę wojenną w dziejach świata. Jej dywizje pewne były już pokonania Polaków i zdobycia Warszawy. Dalej według planów strategicznych rządu Rosji sowieckiej milionowa nawała Armii Czerwonej miała zdobyć Berlin, Paryż, Rzym, a nawet Londyn! Hasło z przemówienia premiera rządu Rosji sowieckiej, a zarazem komunistycznego dyktatora Lenina powtarzali wszyscy sowieccy dowódcy i komisarze. To hasło Lenina było politycznie jednoznaczne: "Naprzód na Zachód! Po trupie Polski do serca Europy!". Rosyjscy sołdaci nie doszli do serca Europy, ale zostali zatrzymani pod Lwowem, Radzyminem, Wołominem, Ossowem, pod Warszawą. Najdalej na Zachód dotarli jedynie na przedpola Torunia. Bitwa Warszawska 1920 roku ocaliła nie tylko odzyskaną niedawno polską niepodległość, ale ocaliła Europę. Obok bitwy o Midway (1942) oraz bitwy pod Stalingradem (1942/1943) jest jedną z trzech najważniejszych bitew XX wieku oraz jedną z najbardziej decydujących w całej historii ludzkości. Cud nad Wisłą 1920 roku połączył również Warszawę i Tarnów. W Bitwie Warszawskiej wzięło udział, jak szacują historycy, nawet pięć tysięcy mieszkańców Tarnowa i najbliższych okolic. Zaś tarnowianin Franciszek Ksawery Latinik, pełnił wtedy urząd gubernatora Warszawy i dowodził I Armią Frontu Północnego, odpierając radzieckie uderzenie. Jest też oczywiście postać pochodzącego z podtarnowskich Wierzchosławic, ówczesnego premiera rządu Wincentego Witosa. 15. Sierpnia to także najstarsze święto Maryjne obchodzone w Kościele wschodnim od V wieku a w Kościele rzymskokatolickim od VII wieku. Na ziemiach polskich pierwsze wzmianki o obchodzeniu tego święta pochodzą z XI wieku. Warto dodać, że Kościół w tym dniu obchodzi kilka świąt jednocześnie: śmierć Matki Bożej, pamiątkę Jej wskrzeszenia i zmartwychwstania, pamiątkę Jej wniebowzięcia i ukoronowania na panią nieba i ziemi. 73 lata temu, w wigilię  Święta Wniebowzięcia, 14 sierpnia 1941 r., w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz zmarł męczeńską śmiercią św. Maksymilian Kolbe. To jeden z najbardziej popularnych świętych. W Polsce jest około 170 parafii i około 300 kaplic noszących jego imię. Poniżej poruszająca relacja świadka śmierci św. Maksymiliana.

Czytaj więcej...

„Polaku, miej serce”.

Autorem tego jakże aktualnego także dziś hasła był zmarły 50 lat temu - dokładnie 14 sierpnia, biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej w latach 1946 - 1968 dr Karol Pękala, twórca polskiej Caritas, której poświęcił całe swoje pracowite życie. Biedacy byli zawsze w centrum jego życia. Rozdawał im wszystko, co miał. Stąd w tłumie wiernych odprowadzających pół wieku temu bp. Karola Pękalę na miejsce pochówku najwięcej było ubogich. Ich dobroczyńca urodził się 26 października 1902 roku, zmarł 14 sierpnia 1968 roku. Wychował się w Siołkowej koło Grybowa. W domu było biednie, ale godnie. Miał dziewięcioro rodzeństwa, z których dwójka zmarła w dzieciństwie. Mieszkali w drewnianej chałupie, złożonej z izby i kuchni. Wszyscy jedli z jednej miski. Rodzina Pękalów była ze sobą bardzo zżyta. Szczególna więź łączyła późniejszego biskupa z bratem Dominikiem, który z czasem osiadł w Mościcach.  Byli do siebie podobni jak dwie krople wody. Mieli też podobne charaktery. Tę niezwykle zasłużoną dla działalności charytatywnej Kościoła w Polsce postać, przypomina w swoim tekście nie żyjący już, ceniony tarnowski prozaik i dziennikarz  Jerzy Reuter.

Czytaj więcej...

Zbigniew BRUNO Szulc

...w ostatni poniedziałek marca dałeś mi swój rysunek... i chwilę czasu ostatnią... siedziałeś na przeciw mnie młodopolsko niedbały... sączyliśmy wino i słowa... wtedy nieważne... pamiętam, na mojej działce kwitły łubiny i pachniało maciejką… kiedy widziałem Cię po raz ostatni... wracałeś jak zwykle...w swoim stroju chocholim... z kolejnego wesela... łudząc się… że można nie zdążyć na swój ostatni pociąg... Takim Cię zapamiętałem... najczęściej spotykaliśmy się w redakcji Tarnowskiego Magazynu Informacyjny TeMI... mieszczącej się wówczas nad Tatrzańską... za czasów Krzysia Nowaka i Józia Komarewicza... ja przynosiłem tam swoje wiersze a Ty rysunki... odwiedzałeś mnie także w Solskim, nierzadko z literatem Jasiem Rybowiczem, gdzie wtedy był jeszcze prawdziwy teatralny bufet... a na portierni rządził pan Michał Świerczek... szewc-meliniarz... dziś prawdziwych artystów i portierów już nie ma... po Tobie pozostały śmieszno-straszne rysunki... po mnie może ocaleją słupki wierszy... a pamięć... ta jest zawodna... wszak nikt nie pamiętał o kolejnej rocznicy odjazdu twojego ostatniego pociągu... a było to 28 lipca... równo 33 lata temu...

Czytaj więcej...

Listy od Nikodema

 czyli ułomki z kosza wspomnień… Antoniego Sypka.

Członki moje bardzo już stare uniemożliwiają mi tego roku, drogi Ricardo, poruszanie się po mojej samotni franciszkańskiej. Całe dni spędzam w celi i rozmyślam o sprawach ważnych i mniej ważnych. Nie wiem, czy pisałem Ci o tym, że już nie wstaję na jutrznię, nie schodzę na wspólne nabożeństwo rozpoczynające się jeszcze przed wschodem słońca. Gwardian zwolnił mnie z tego obowiązku. Nie tyle mnie to cieszy lub martwi, ile uświadamia, jaki jestem stary i jak ten czas szybko płynie. Mój klasztor położony na obrzeżach diecezji tarnowskiej chłonie każdą wiadomość z naszej stolicy, ale raczej wiadomość kurialną, dotyczącą życia kapłańskiego czy zakonnego. Ale jak wiesz mnie zawsze tak bardzo interesowało życie świeckie, a właściwe jego meandry nie tyle nawet polityczne, co rozgrywające się w kulturze, sztuce, poezji, teatrze, literaturze. Dzięki temu poznaliśmy się jak wiesz tak dawno temu. Pozwól mój drogi Ricardo, że w listach do Ciebie będę pytał o wiele rzeczy, które powinny być Tobie znane, inne mogą być nieodgadnione. Nie wymagam jednak, abyś na nie odpowiadał. Uważam, że Twój portal, który śledzę od początku, to jedyny portal, który nie jest na smyczy politycznej, ani nie jest całkowicie na smyczy kapitałowej. Nawet w moim zakonie, w mojej regule, nie możemy być całkowicie wolni. Wolni możemy być tylko w obliczu Pana.

Czytaj więcej...

Bluesowy amfiteatr

Po raz 13 Tarnowskie Centrum Kultury zaprasza na letnie spotkania z bluesem „Był Sobie Blues". Tym razem jednak nie, jak dotychczas na Rynku w Tarnowie, ale. w odnowionym tarnowskim amfiteatrze letnim odbywają się tegoroczne sierpniowe koncerty muzyki bluesowej. Pomysłodawcą i szefem artystycznym wydarzenia jest znany i ceniony tarnowski muzyk Wojtek Klich. Formuła tej mającej od dawna stałe miejsce w letnim kalendarzu imprez kulturalnych w naszym mieście imprezy, jest taka, jak dotychczas - w czwartki koncerty kameralne zatytułowane „Sam na sam z bluesem", które poprzedzają „Cool Blues" czyli spotkaniami artystów z niepełnosprawnymi. W piątki natomiast, na scenie amfiteatralnej będzie już nieco głośniej i bardziej energetycznie. Wystąpią m.in. Maciej Maleńczuk, Jerzy Styczyński, Kajetan Drozd i inni. Po koncertach dla najwytrwalszych sympatyków bluesa w klubie „Przepraszam" odbywać się będą jam session.

Czytaj więcej...

Nymphaea "Inka"

Właśnie mija 72 lata od męczeńskiej śmierci Danuty Siedzikówny (3 IX 1928 Guszczewina koło Narewki – 28 VIII 1946 Gdańsk), bohaterki głośnych spektakli Teatru Nie Teraz.

Tak nazywa się odmiana lilii wodnej, nazwanej na cześć Danusi Siedzikówny ps. Inka – legendarnej sanitariuszki 4. Szwadronu  5 Wileńskiej Brygady AK, zamordowanej w gdańskiej katowni UB 28 sierpnia 1946 r. Miejsce pochówku 18-letniej bohaterki do 2014 roku było nieznane. Wtedy to wrześniu zespół IPN ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego, pod chodnikiem Cmentarza Garnizonowego w Gdańsku odnalazł nieoznaczony grób, w którym spoczywały szczątki Danuty Siedzikówny oraz rozstrzelanego wraz z nią Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk. W odniesieniu do Inki informacja ta została ostatecznie potwierdzona 1 marca 2015 roku i od razu rozpoczęto przygotowania do jej godnego pochówku, który planowano na 3 września br. w rocznicę jej urodzin. Ostatecznie pochowano ją 28 sierpnia 2016 roku w 70. rocznicę jej rozstrzelania. Inka oprócz róży ma już kilka pomników i tablic, m.in. w Gdańsku i Sopocie, gdzie jej imię nosi jeden z parków i rondo w Ciechanowie, patronuje wielu szkołom i drużynom harcerskim, nakręcono o niej kilka dokumentów,  trafiła na murale i estrady oraz do teatru. To o niej powstał w 2000 r. słynny spektakl tarnowskiego Teatru Nie Teraz pt. „Na etapie”, a dzisiaj opowieść o losach całego pokolenia żołnierzy niezłomnych, TNT kontunuuje w granym z sukcesami w całej Polsce przedstawieniu pt. „Wyklęci”. Ten właśnie spektakl TNT pokaże w sobotę 25 sierpnia nieopodal wsi Królowe koło Głubczyc na opolszczyźnie w starym młynie, gdzie ukrywał się mjr Zygmunt Szendzielarz - legendarny Łupaszka. Dowódca rozstrzelanego wraz z Inką Feliksa Selmanowicza – Zagończyka. A  trzy dni później 28.  zaprezentuje "Wykletych" w Gdańsku, miejscu męczeństwa Inki. Taką symboliczną klamrą zespół Tomasza A. Żaka artystycznie przywraca pamięć skazanym na zapomnienie bohaterom. 

Czytaj więcej...

"Powstanie Pokoleń" - ???

Powstanie Pokoleń czyli jakie? które? Styczniowe, Listopadowe... Powstanie Warszawskie było tylko jedno. Tak w imię poprawności polityczno-liberalnej z listkiem figowym patriotyzmu w tle, nazywa się nowa świecka tradycja wspólnotowego śpiewania powstańczych piosenek, organizowana m.in. przez Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie 1 sierpnia mająca upamiętniać kolejną już 74 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. O godz. 18.30 w Parku Strzeleckim, przed Pałacykiem BWA będzie można usłyszeć m.in. „Pałacyk Michla”, „Warszawskie dzieci” „Warszawianka” oraz inne piosenki żołnierskie i patriotyczne. To wielopokoleniowe śpiewanie – uczestnicy otrzymają bezpłatne śpiewniki, uświetnią członkowie Sekcji Rekonstrukcji Historycznej im. 16. Pułku Piechoty w umundurowaniu wzorowanym na strojach powstańców. Nieco wcześniej, bo o godz. 17, rozpoczną się oficjalne, łączne, obchody 74. rocznicę Akcji „Burza” Armii Krajowej i wybuchu Powstania Warszawskiego, na które zapraszają: prezydent Tarnowa, Roman Ciepiela oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Po mszy św. w kościele księży filipinów odprawionej w intencji ojczyzny oraz poległych i zmarłych żołnierzy Armii Krajowej, przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbędzie się rocznicowa akademia. Przysłowiową wisienką na tym organizacyjno-populistycznym torcie wydaje się być, zwoływane na godz.16.30, po raz pierwszy w Tarnowie, przez Tarnowski Obóz Narodowy i kibiców piłkarskich Unii Tarnów zgromadzenie na Placu Sobieskiego, podczas którego jego organizatorzy będą przeprowadzać akcję informującą o Powstaniu. Punktualnie o godz. 17:00 minutą ciszy zostaną uczczeni polegli Powstańcy, którzy przez 63 dni walczyli o wolność. Byli wśród nich także kapelani wojskowi w liczbie 150., z których podczas Powstania zginęło 40. Pierwszym, który poległ tuż po rozpoczęciu Godziny „W”, był ksiądz Tadeusz Burzyński; dziś jest kandydatem na ołtarze. Dominikanina Michała Czartoryskiego i pallotyna Józefa Stanka beatyfikował Jan Paweł II. Jan Zieja wciąż zawstydza ewangeliczną prostotą życia.  Zawsze w cieniu. Zawsze potrzebni. Wreszcie docenieni. Wszyscy dopiero dziś odzyskują miano bohaterów. Niektóre ich sylwetki przypomina wydana w tym roku prekursorska książka cenionego reportażysty Stanisława Zasady "Duch 44. Siła ponad słabością".

Czytaj więcej...

20 lat temu zmarł Zbigniew Herbert

Jego wiersze wyrastały ponad poetycką biegłość, dosięgały szczytów, Herbert to bez wątpienia Parnas poezji nie tylko polskiej, ale i światowej. Nie ulega kwestii, że Herbert powinien być uhonorowany nagrodą Nobla. Poeta zasłużonej nagrody nie otrzymał. No cóż, Salon nie nagradza tych, którzy smagają go batem słowa... Jedynie my możemy Go nagrodzić. My, Polacy. Stosując w życiu proste zasady, które dostaliśmy w wierszu „Przesłanie Pana Cogito” – iść wyprostowanym, gdy inni na kolanach; być odważnym, gdy innych toczy robak strachu!

28 lipca 1998 roku w Warszawie zmarł Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych poetów polskich XX wieku, pisarz o wielkim dorobku, wyjątkowym autorytecie artystycznym i moralnym; autor m.in. cyklu "Pana Cogito", "Raportu z oblężonego miasta", "Martwej natury z wędzidłem", "Barbarzyńcy w ogrodzie". "Każdy kraj ma w ciągu całej swojej historii zaledwie kilku takich poetów, których słowa stają się własnością języka przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Tak stało się z poezją Herberta jeszcze za jego życia" - pisał Czesław Miłosz. Gdy Zb. Herbert w wielu 73 lat umierał w jednym ze stołecznych szpitali, nad miastem szalała burza. Przypadek sprawił, że ostatni tomik poety, który ukazał się na krótko przed jego odejściem, nosi tytuł "Epilog burzy". Dzisiaj, 20. lat po śmierci poety, ogłoszono rok Zbigniewa Herberta, którego głównym celem jest prawdziwa popularyzacja jego twórczości i przywróceniej jej należnego miejsca w polskiej kulturze, poprzez m.in. konferencje, audycje, koncerty, wystawy i spektakle teatralne. Jedną z takich imprez jest rozpoczynający się w niedzielę 29 lipca VIII Letni Festiwal Kultury Polonia Cantans we Wrocławiu, który potrwa do piątku 5 sierpnia. Do udziału w nim zaproszomy został m.in. znany w całej Polsce Teatr Nie Teraz z Tarnowa,  który w piątek 3 sierpnia godz. 19.00. w kościele NMP na Piasku na Ostrowie Tumskim pokaże swój legendarny spektakl pt. „Ballada o Wołyniu” w reżyserii Tomasza A. Żaka.

Czytaj więcej...