To tytuł i hasło przewodnie tegorocznego Festiwalu Filmowego Vitae Valor, którego 11 edycja odbędzie się w Centrum Sztuki Mościce w dniach 05.12 – 12.12.2021 r. Vitae Valor to festiwal ludzi stawiających pytania. Festiwal ludzi świadomych, że na niektóre z nich trudno będzie odpowiedzieć, bądź odpowiedź będzie trudna i wymagająca pogłębionej analizy. Festiwal jest poszukiwaniem prawdy o Nas – naszych relacjach z innymi, jest sięganiem w głąb człowieka i jego życia, które odwołując się do ubiegłorocznej edycji jest pełne konfliktów i wewnętrznych zderzeń racji, poglądów, myśli. Festiwal jest nie tylko obrazem, ale także słowem, które poza projekcjami wybrzmiewa w panelach dyskusyjnych.- Stawiamy wielkie pytania i szukamy na nie odpowiedzi. Szukamy W O L N O Ś C I. Chcemy poznać jej oblicza 2021 – piszą organizatorzy festiwalu z Fundacji Alegoria i Stowarzyszenia Kanon na stronie www.vvfestival.pl . Nasz portal jest jednym z patronów medialnych imprezy.
Początki Vitae Valor to rok 2000, kiedy to ks. Paweł Postawa z Oratorium św. Filipa Neri w Tarnowie zaproponował mi – wspomina twórca i dyrektor pierwszych edycji Festiwalu Jerzy Świtek, zorganizowanie festiwalu filmów religijnych, bądź też katolickich. Zastanawiałem się nad podjęciem takiego zadania i doszedłem do wniosku, że nie ma sensu powielać formuły festiwalu w Niepokalanowie, który jest festiwalem filmów katolickich. Pomyślałem, że można by przygotować imprezę o szerszym zakresie, nie tylko religijnym, ale także humanistycznym. Dobrze oddaje to założenie tytuł festiwalu – „Vitae Valor”, czyli „Wartość życia” (warto dodać, że pomysłodawcą nazwy jest ks. prof. Andrzej Zając, Owczesny szef chóru katedralnego „Pueri Cantores Tarnovienses”).
Jerzy Świtek to postać, która swoje życie związała z propagowaniem kultury, zwłaszcza kinematografii. To właśnie dzięki Jego inicjatywie – pomysłom powstawały projekty, które z czasem przerodziły się w ogólnopolskie wydarzenia takie jak: Tarnowska Nagroda Filmowa czy Festiwal Filmowy Vitae Valor. Związany od zawsze z Tarnowem, z pasją i talentem, walnie przyczyniał się do rozwoju kultury, inspirując kolejne pokolenia, przekazując im wiedzę i pasję do kina. Nic dziwnego, że podczas ubiegłorocznego Festiwalu Vitae Valor Prezydent Tarnowa przyznał mu prestiżową nagrodę Tarnowskiego Dukata w podziękowaniu za dotychczasowe zaangażowanie w rozwój kultury Tarnowa. W związku z ciężką chorobą Jerzego Świtka w trakcie trwania imprezy zorganizowano zbiórkę publiczną środków potrzebnych na długotrwałą i kosztowną rehabilitację.
„Poszukujemy – piszą organizatorzy, różnych jej wizerunków, będziemy wpatrywać się w jej powiązania ze światem artystycznym, literackim a także społeczno – politycznym. Pragnienie wolności, jest pragnieniem każdego z Nas. Wszyscy bowiem, chcemy być wolni, mieć wpływ na nasze decyzje, być samodzielnymi w swoich działaniach i w swoim myśleniu. Wolność nie jest nam dana. Należy jej szukać i o nią – na różnych etapach swojego życia walczyć. To wyzwanie, to trud. To także szansa na budowanie świadomego społeczeństwa, w którym wolność jest wartością, jest odkrywaniem relacji z drugim człowiekiem, próbą nadania jej głębszego wymiaru, który ostatecznie doprowadza do spotkania i podjęcia dialogu.”
Festiwal stawia więc pytania o to, czym jest wolność i jaka jest jej dzisiejsza definicja w tak szybko zmieniającym się świecie. Integralnym pytaniem jest także pytanie o kondycję współczesnego człowieka, który coraz częściej utożsamiany jest z różnym zniewoleniem – nie tylko na płaszczyźnie nałogów. Pojęcia takie jak smartfonizm, martwica społeczna stają się dzisiaj zaprzeczeniem wolności. Czy zatem jesteśmy w pełni wolni? Gdzie jest granica bycia człowiekiem wolnym? Czy potrafimy ją wskazać? Co z wolnością polityczną, wolnością słowa? W końcu wolność, czyli co? – to pytanie, które jako twórcy festiwalu chcemy postawić i szukać na nie odpowiedzi w czterech wybranych obszarach naszego życia: ekonomii i polityki, Internetu i nowych technologii, wolności artystycznej i twórczej a także wolności sprawczej rozumianej jako sposób tworzenia dobra w otaczającej nas rzeczywistości lub odwrotnie, jako coś , co jest destrukcyjne i burzące. Wierzymy, że wewnętrznie człowiek jest w stanie podjąć dialog i rozmowę z każdym – zachowując swoje poglądy, ale także szanując odmienność myśli drugiego. Może stać się ogniwem z łańcucha., które łączy a nie dzieli. Stając się w ten sposób mostem. Sprawczość zatem jest pewnego rodzaju potwierdzeniem wewnętrznej wolności.
Symboliczną opowieścią samej tematyki festiwalu jest jego plakat, autorstwa Piotra Barszczowskiego. Łańcuch przywołuje na myśl zniewolenie, brak szerszej perspektywy, ograniczenie wolności czy uwięzienie. Jednak w tym przekazie, jest jeszcze jeden istotny element, to jedno z ogniw, które wymyka się takiej charakterystyce. To środkowe ogniwo, – swoją innością, swoimi pragnieniami, marzeniami czy poglądami zmienia wygląd całego łańcucha. Nie naruszając, nie zrywając przy tym jego konstrukcji! Trwa w niej, chce budować i podtrzymywać relacje, tworzyć więź, doświadczać bliskości drugiego, jednocześnie będąc zanurzonym w świadomości bycia innym. To właśnie dzięki temu jednemu elementowi, zmienia się również opis samego łańcucha. Nie jest to już tylko stary, zardzewiały przedmiot. Łańcuch jest czymś więcej, czymś co trudno uchwycić, nazwać. Jedno pozostaje pewne, od teraz łańcuch jest w procesie zmian. W procesie budowania i nazywania siebie na nowo. Jest wolny.
W trakcie festiwalu będzie działał Tarnowski Klub Dyskusyjny, czyli otwarta, twórcza, przestrzeń dialogu, która prowadzić winna do wzajemnego poznania się i starcia rożnych myśli, koncepcji czy sposobów interpretowania rzeczywistości. Dyskusja i dialog a także uważne słuchanie to właśnie główne filary TKD.
W jednym z grudniowych festiwalowych wieczorów, dokładnie 8 grudnia, zaplanowano w CSM spotkanie z niezwykłym artystą Piotrem Barszczowskim – tegorocznym zdobywcą złotego medalu im. Wawrzyńca Wspaniałego „Lorenzo il Magnifico” w kategorii: Sztuki Multimedialne oraz nagrody publiczności na XIII Biennale we Florencji. Mistrz Piotr jest od początku związany z Vitae Valor, projektując prawie wszystkie festiwalowe plakaty. Tematem spotkania będzie szeroko pojęta wolność w sztuce i jej granice. Czy takie są? Jeśli tak, to jakie i kto o nich decyduje?
Będzie to także świetna okazja do złożenia osobistych gratulacji artyście, który zachwycił europejską publiczność swoim dziełem: „Ostatnia wieczerza XXI w.”
Ryszard Zaprzałka
