Od 1985 roku Ogólnopolski Dzień Bibliotekarza i Bibliotek obchodzony jest 8 maja. Święto, zainicjowane przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, od lat oznacza także początek Tygodnia Bibliotek. To tradycyjne majowe święto, czas, w którym biblioteki wszystkich typów otwierają się wyjątkowo szeroko na swoich użytkowników poprzez organizację okolicznościowych wydarzeń: spotkań, konferencji czy warsztatów.
W tym roku Tydzień Bibliotek odbywa się pod hasłem „Moja, Twoja, Nasza – BIBLIOTEKA!”, bo – jak mówi autorka hasła Jolanta Poważyńska z Koła Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Wałbrzychu – „Oferta Biblioteki jest tak różnorodna i dostosowana do potrzeb użytkowników, że każdy znajdzie coś w niej interesującego. To dlatego Bibliotekę można nazwać Moją, Twoją, Naszą i się z nią utożsamiać”.
Życząc naszym bibliotekarzom więcej czytelników niż książek, a także radości i satysfakcji z pracy i tego, by nigdy nie zapominali, jak ważne i cenne jest to, co robią – poniżej publikujemy obszerny wywiad z dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tarnowie Ewą Stańczyk.
1/. 8 maja obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Bibliotekarza i Bibliotek. To dzień, w którym książnice otwierają się jeszcze bardziej na swoich użytkowników poprzez organizację okolicznościowych wydarzeń. Jak było w tym roku w Tarnowie?
Program Tygodnia Bibliotek w Tarnowie jest, jak co roku, bogaty i bardzo różnorodny. Od spotkań autorskich, wystaw, poprzez Festiwal Fantastyki, konkursy, jak chociażby wybór „Bibliożercy Roku”, liczne okolicznościowe warsztaty i spotkania dla dzieci. Myślę jednak, że śmiało mogę powiedzieć, iż w tarnowskiej MBP Tydzień Bibliotek trwa cały rok, o co starają się niezwykle kreatywni, pomysłowi i lubiący swoją pracę bibliotekarza, a właściwie bibliotekarki, ponieważ to Panie stanowią zdecydowaną większość w naszym zawodzie.
2/. A jaki był program obchodów – były laudacje, dyplomy, nagrody, goście…?
Goście:
1) Obecni i byli pracownicy MBP
2) Pan Prezydent Roman Ciepiela, Pani Wiceprezydent Agnieszka Kawa, Dyrektor Wydziału Kultury Marcin Sobczyk
3) Członkowie Rady Osiedla Westerplatte
4) Prof. Tadeusz Mędzelowski (WSB)
5) Dyr. Beata Kania z Biblioteki Pedagogicznej oraz reprezentantka Biblioteki Uczelnianej ANS.
Program obchodów:
1) Wystąpienie Prezydenta Tarnowa Romana Ciepieli.
2) Podziękowania dla pracowników i wręczenie okolicznościowych nagród przez dyrektora MBP. Nagrody otrzymały: Urszula Moskal z Działu dla Dzieci i Młodzieży, Mariola Góra z Centrum Wiedzy o Tarnowie i Regionie oraz Jadwiga Kupiec i Magdalena Gzyl z Działu Terenowego.
3) Wystąpienia zaproszonych gości.
4) Krótki koncert piosenki poetyckiej w wykonaniu zespołu Szpetni w składzie: Dawid Mik (vokal), Filip Kot (klawisze).
3/. Po raz pierwszy miejskie obchody zorganizowano w Osiedlowym Domu Kultury „Westerplatte” a nie jak dotąd w głównej siedzibie tarnowskiej biblioteki przy ulicy Krakowskiej – dlaczego ?
W poprzednich, „przedpandemicznych” latach, Dzień Bibliotekarza również kilkukrotnie obchodzony był poza główną siedzibą, czy to w Filii nr 1 przy ul. Gumniskiej, czy w Filii nr 8 w Mościcach. W tym roku obchodziliśmy Dzień Bibliotekarza w nowo wybudowanym DK Westerplatte, ponieważ mieści się tam nasza Filia nr 17. Okolicznościowe spotkanie było okazją do zaprezentowania wszystkim pracownikom nowej, pięknej i przyjaznej siedziby Filii nr 17.
4/. Tegoroczne hasło bibliotekarskiego święta to: „Moja, Twoja, Nasza – BIBLIOTEKA!” – proszę je rozszyfrować.
Biblioteka jest najbardziej egalitarną ze wszystkich instytucji kultury. Jest dla każdego. Hasło kładzie nacisk na społeczny charakter instytucji. Biblioteka jest miejscem, które gromadzi społeczność zarówno jako grupę, jak i każdą poszczególną osobę. Każdy może znaleźć w niej coś dla siebie, a oferta Biblioteki jest różnorodna i dostosowana do wielu potrzeb. To dlatego Bibliotekę można nazwać Moją, Twoją, Naszą i się z nią utożsamiać.
5/. Dzień Bibliotek obchodzony jest w Polsce od 1985 roku – a w Tarnowie?
Niestety, nie wiem, od kiedy dokładnie w MBP w Tarnowie jest obchodzony Dzień Bibliotekarza i Bibliotek, ale na pewno co najmniej od lat 90-tych XX w.
6/. Ile lat ma tarnowska MBP, jaka jest jej struktura /filie, oddziały/, ilu zatrudnia pracowników ?
MBP w Tarnowie kontynuuje tradycję i dzieło Biblioteki Literacko-Naukowej im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie utworzonej przez Towarzystwo Szkoły Ludowej w 1908 r., a więc w tym roku w listopadzie skończy 115 lat. Obecnie, oprócz dwóch głównych budynków przy ul. Krakowskiej 4 i ul. Staszica 6, w których działają główne działy udostępniania, takie jak: Wypożyczalnia dla Dorosłych z Działem Książki Obcojęzycznej, Dział Dla Dzieci I Młodzieży, Czytelnia Naukowa, Centrum Wiedzy o Tarnowie i Regionie oraz Dział Starych Druków i Książki XIX-wiecznej, mamy też 10 filii na terenie miasta oraz punkt biblioteczny w Szpitalu Wojewódzkim. Biblioteka zatrudnia 56 osób.
7/. A ile książek liczy nasz miejski księgozbiór?
Na koniec 2022 r. zbiory MBP liczyły blisko 355 tys. egzemplarzy, z czego ok. 315 tys. to książki. Pozostałe to czasopisma oprawne, audiobooki, zbiory specjalne itp.
8/. Od jakiegoś czasu działa także wypożyczalnia ebooków i audiobooków…
Tradycja udostępniana audiobooków jest w naszej Bibliotece długa. Już w latach 80-tych XX w. udostępniana była tzw. „książka mówiona” na kasetach magnetofonowych (takie ówczesne audiobooki). Gdy tylko na rynku pojawiły się audiobooki w obecnej postaci, czyli na płytach CD, to niemal natychmiast MBP zaczęła gromadzić książki również w tej formie. Oczywiście, na początku oferta nie była aż tak bogata, jak teraz, ale zbiory cały czas były sukcesywnie uzupełniane i powiększane. Początkowo audiobooki udostępniane były tylko w Filii nr 12 przy ul. Klikowskiej, która to filia specjalizuje się w obsłudze osób z dysfunkcją wzroku. Obecnie płyty z audiobookami można wypożyczyć również w innych filiach. Wspomniana Filia nr 12 ma też w swojej ofercie bogaty zbiór audiobooków w formacie „czytak”, które odtwarzane są na urządzeniach o tej samej nazwie. Urządzenia te przeznaczone są dla seniorów, osób słabowidzących, niewidomych oraz z problemami koordynacji ruchowej. Urządzenia do odtwarzania „czytaków” można też wypożyczyć w Filii nr 12.
Jeśli zaś chodzi o e-booki to w 2013 r. udostępniono nową usługę dla czytelników, czyli bezpłatny dostęp e-książek w serwisie IBUK LIBRA i były to głównie książki naukowe, popularnonaukowe, specjalistyczne. Od 2016 r. czytelnicy dostali możliwość dostępu do kolejnej platformy z e-bookami i audiobookami, czyli do Legimi, a od 2022 r. również do platformy Empik Go. Kody do Legimi i do Empik Go rozdawane są co miesiąc, a zainteresowanie nimi jest tak duże, że niestety, ale nie każdy chętny może je otrzymać. Od kilku lat można też u nas wypożyczyć czytniki e-booków. Do dyspozycji czytelników mamy kilkanaście takich urządzeń.
Oprócz powyższych platform z e-książkami, nasi czytelnicy mogą korzystać z dostępu do zasobów cyfrowej wypożyczalni międzybibliotecznej książek i czasopism naukowych AKADEMICA oraz z zasobów Systemu Informacji Prawnej „Legalis”. Nie mogę też nie wspomnieć o zasobach naszej Tarnowskiej Biblioteki Cyfrowej, którą prowadzimy od 2010 r.
9/. Nie mogę nie zapytać o to, ilu czytelników macie w swoich kartotekach?
Tradycyjnych kartotek, z którymi jeszcze czasami kojarzy się biblioteka, już dość dawno nie prowadzimy. Nasi czytelnicy rejestrowani są w bazie komputerowej. Dane statystyczne podawane są dla danego roku. I tak w roku 2022 w bazach mieliśmy zarejestrowanych prawie 20 tys. czytelników, czyli osób, które miały aktywną na 2022 r. kartę biblioteczną. W ciągu roku odnotowaliśmy ponad 156 tys. odwiedzin w bibliotece i wypożyczyliśmy ponad 311 tys. vol.
10/. A co z tymi, który nie oddają pożyczonych książek w terminie?
Czytelnicy, którzy nie oddają w terminie wypożyczonych książek niestety muszą się liczyć z karą w wysokości 0,10 zł za każdy dzień zwłoki. Dużym ułatwieniem dla czytelników jest system biblioteczny, który na adresy e-mail przesyła wiadomości przypominające o zbliżającym się terminie zwrotu książki do biblioteki.
11/. Aliści książki to nie jedyna forma działalności MBP w Tarnowie, wszak odbywają się liczne spotkania, wernisaże… proszę o garść szczegółów.
Współczesne biblioteki oprócz książek mają dla czytelników wiele innych atrakcyjnych propozycji spędzania czasu, w tym wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych, integrujących różne grupy. Dzięki bogatej ofercie skierowanej do czytelników biblioteki aspirują do pełnienia roli tzw. „trzeciego miejsca” (po domu i pracy) i w znaczący sposób przyczyniają się do zwiększania dostępu do kultury i uczestnictwa w niej okolicznych mieszkańców. To miejsca spotkań i rozmów z pisarzami, podróżnikami, fotografami oraz innymi twórcami kultury, wystaw, warsztatów, różnorakich akcji promujących czytelnictwo, spotkań klubów czytelniczych, gier planszowych itp. Tarnowska Biblioteka jest też wydawcą książek, głównie o tematyce regionalnej. Wystarczy wejść na naszą stronę www.biblioteka.tarnow.pl, aby zapoznać się z bieżącą ofertą. Jeszcze w maju, oprócz licznych zajęć dla dzieci i młodzieży, mamy w planach interesującą wystawę malarstwa Marii Mostek, spotkania z autorem książeczek dla dzieci Wiesławem Drabikiem, potkanie autorskie z Sabiną Jakubowską, autorką niezwykle poczytnych „Akuszerek”, czy spotkanie z dyrygentką, kompozytorką, a także malarką i poetką Bożeną Kwiatkowską.
12/. I na koniec pytania dla pani dyrektor – które to już świętowanie na tym stanowisku?
12.
Dziękuję za interesujący wywiad i proszę przyjąć okolicznościowe życzenia dla swojej załogi.
Dziękuję.
Ryszard Zaprzałka
Zdjęcia: Paweł Topolski (tarnow.pl)
