czyli
Sztuka, która opowiada historię.
To już tradycja, że każdorazowa edycja Festiwalu, w tym roku to już jego 15. odsłona, rozpoczyna się uroczystą Galą z udziałem oficjalnych gości, sponsorów i różnej proweniencji vipów a kończy koncertem. Festiwal otwarli jego szefowie: dyrektor Dariusz Snopkowski i dyrektor programowa dr Bernadetta Cich a na scenie pojawili się m.in. Prezydent Tarnowa i dyrektor Centrum Sztuki Mościce. Aliści główne festiwalowe menu to filmy oraz jego „dopełniacze” czyli wykłady, wystawy, spotkania oprawione muzycznie i artystycznie. Nasz portal od początku istnienia jest jednym z patronów Festiwalu, a przez 5. pierwszych edycji był jego współorganizatorem.
Wprawdzie oficjalnie Festiwal wystartował we czwartek 20 listopada i potrwa do niedzieli 23, to tak naprawdę zaczął się we wtorek 18 listopada. Wtedy to w holu Centrum Sztuki Mościce gdzie odbywa się tegoroczny Vitae Valor otwarto wystawę oryginalnych plakatów prof. Piotra Barszczowskiego, europejskiej klasy artysty od początku związanego z imprezą, autora całej, kompleksowej jej oprawy plastyczno-graficznej. Ekspozycja w Centrum Sztuki Mościce to wysmakowana pod względem artystycznym podróż przez dotychczasowe oblicza i festiwalowe przesłania. Każdy z 25 składających się na tę jubileuszową ekspozycję plakatów to prawdziwe dzieło sztuki.
W filmowym repertuarze tegorocznego V.V. znalazły się tytuły ukazujące siłę i piękno przyjaźni na różnych etapach życia.
Widzowie zobaczyli m.in. film dla dzieci “Wyspa Puffinów – nowi przyjaciele”, film młodzieżowy “Buntownik z wyboru”, dokumenty „Nić nadziei“ oraz „Siemaszko“, kultowe oscarowe fabuły: „Kino Paradiso“, „Green Book“, a także nagradzaną hinduską produkcję “Wszystkie odcienie światła“. Każdy z tych tytułów oferuje inną perspektywę i wzruszającą opowieść o relacjach i przyjaźni, które zmieniają życie.
Inspiracją merytoryczną XV edycji jest filozofia ks. prof. Józefa Tischnera. Prolog festiwalu stanowi wykład filozofa dr. Przemysława Bukowskiego „Wolność czuję w buncie – myśli tischnerowskie” oraz dyskusja z młodzieżą połączona z projekcją filmu “Buntownik z wyboru”.
Uroczyste rozpoczęcie 20 listopada uświetnił koncert zespołu Trebunie Tutki, prezentując muzykę góralską inspirowaną duchowością Tischnera. Koncert, entuzjastycznie przyjęty przez wypełniona do ostatniego miejsca widownię, rozbudził energię, refleksję i stworzył wyjątkowy klimat tego czwartkowego wieczoru.
Trebunie-Tutki – to zespół, który jest ambasadorem Podhala i polskiej kultury na festiwalach w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej, m.in. Wystawach Światowych EXPO w Portugalii i Japonii. Jego rozpoznawalny w Europie styl ukształtowały z jednej strony muzyczne tradycje rodzinne (sięgające ponad stu lat!) i zamiłowanie do góralszczyzny, z drugiej nowatorstwo i awangardowe podejście do swojego dziedzictwa.
Trebunie-Tutki jako pierwszy zespół z Polski, wielokrotnie znalazł się w pierwszej dziesiątce Listy Muzyki Świata Europejskiej Unii Radiowej. Twórczość Trebuniów-Tutków została nagrodzona tytułem Honorowy Ambasador Polszczyzny, przyznawanym przez Radę Języka Polskiego. W ostatnich latach zespół koncertował m.in. w wielu krajach europejskich, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Azerbejdżanie, Armenii, Chinach, USA i w Indiach.
Trebunie-Tutki chętnie eksperymentują i współpracują z wybitnymi artystami m.in. Adrianem Sherwoodem z Londynu, jamajską grupą Twinkle Brothers, a ostatnio Urmuli Quintet z Gruzji, a także ze znakomitymi polskimi muzykami, m.in. Wojciechem Waglewskim i Voo Voo.Umiłowanie tradycji i wierność góralszczyźnie nie ogranicza twórczości zespołu. Opierając się na tradycyjnym instrumentarium, skali góralskiej, budowie muzycznej i charakterze wykonania, Krzysztof Trebunia-Tutka tworzy NOWĄ MUZYKĘ GÓRALSKĄ. Od początku swojej działalności zespół Trebunie-Tutki wyznaczał nowe trendy w muzyce, uczestnicząc w fuzjach międzykulturowych i międzygatunkowych.
Utwory z ich płyty znalazły się m.in. na liście Top Twenty ogólnoświatowej Transglobal World Music Chart i na antenach radiowych w USA , Australii, w Niemczech, Luxemburgu, Estonii, Francji i we Włoszech.
Film „Siemaszko” to opowieść oparta na faktach, która porusza i inspiruje. Przyjaźń do najbardziej potrzebujących, biednych i opuszczonych chłopców oraz przyjaźń ludzi dobrej woli zapoczątkowała pod koniec XIX wieku dzieło niesienia pomocy, które przetrwało dziejowe zawirowania i odrodziło się w roku 1993 dając początek działalności Stowarzyszenia SIEMACHA. „Siemaszko” to film opowiadający wyjątkową historię życia krakowskiego misjonarza, księdza Kazimierza Siemaszki CM. Premiera filmu odbyła się w Kinie Kijów 15 lutego 2024 roku.
Oczekiwaliśmy na ten film przez 30 lat, podczas gdy sama historia czekała prawie 120 lat, aby zostać opowiedzianą za pomocą języka X Muzy. Scenariusz i reżysera ks. Andrzej Augustyński.
Specjalnym gościem festiwalu będzie publicysta i historyk Jan Rokita, który weźmie udział w dyskusji na temat przyjaźni oraz przemian społeczno-kulturowych w Galicji, nawiązując do premierowego pokazu filmu “Siemaszko”. Jan Rokita – prawnik, filozof, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w roku 1989 poseł i minister, w 2007 roku wycofał się z życia politycznego, aktualnie pasiecznik, hodowca róż i publicysta polityczny, prowadzi także program w Kanale Zero.
W programie znalazły się także warsztaty psychologiczno-rozwojowe Moniki Chochli zatytułowane „Życiodajna przyjaźń”.
Z kolei finał festiwalu – niedziela, 23 listopada – będzie prawdziwą muzyczną ucztą. Na scenie Centrum Sztuki Mościce wystąpi ponad 70 chórzystów: Kantorei Sankt Barbara z Krakowa oraz Vox Sanktae Margaritae z Dębna, którzy wykonają polską premierę utworu “Magnificat” Bobbiego Fischera oraz tarnowską premierę “A Little Jazz Mass” Boba Chilcotta.
Kantorei Sankt Barbara to chór kameralny specjalizujący się w wykonawstwie muzyki wokalno-instrumentalnej, szczególnie niemieckiego i polskiego baroku oraz muzyki chóralnej a cappella – od renesansu po XXI wiek. Zespół powstał w 2000 roku i działa w ramach Stowarzyszenia Artystycznego Pro Musica Mundi.
Przez lata swojej działalności Kantorei Sankt Barbara zyskał uznanie zarówno w Polsce, jak i za granicą, występując na prestiżowych festiwalach i koncertach w Europie i Izraelu. Chór wykonuje szeroki wachlarz dzieł – od muzyki renesansowej po współczesne kompozycje.
W stałym repertuarze zespołu można znaleźć kilkadziesiąt kantat, motety, msze tzw. luterańskie, Oster-Oratorium, Himmelsfahrt-Oratorium, Pasję wg św. Jana i Magnificat J.S. Bacha, Dixit Dominus G.F. Haendla, Pasję C.Ph.E. Bacha, Completorium G.G. Gorczyckiego, Requiem W.A. Mozarta, dzieła J. Haydna – Te Deum, Stworzenie świata, Stabat Mater, C. Saint–Saënsa Oratorio de Noël, oratorium Christus F. Liszta, Requiem G. Fauré, Otčenáš L. Janačka czy Stabat Mater K. Jenkinsa.
Kierownikiem artystycznym chóru jest prof. Wiesław Delimat.
Chór Vox Sanctae Margaritae powstał w październiku 2018 roku przy kościele św. Małgorzaty w Dębnie. Chór mieszany, liczący około 40 członków. Głównym celem działalności zespołu jest ubogacenie śpiewem mszy świętych sprawowanych w kościele parafialnym. W 2021 roku chór nagrał płytę pt. „Parafia św. Małgorzaty w Dębnie śpiewa…kolędy”. Chór Kameralny Vox Sanctae Margaritae powstał przy głównym zespole w 2022 roku.
Założycielem i dyrygentem chóru Vox Sanctae Margaritae jest Paweł Grabczyński.
Ps. Plakat tegorocznej edycji festiwalu autorstwa prof. Piotra Barszczowskiego nawiązuje do motywu przewodniego – Oblicza przyjaźni. Jego głównym bohaterem jest słonecznik, symbol przyjaźni, ciepła i poszukiwania światła.
W świecie kwiatów słonecznik jest symbolem przyjaźni.
Słoneczniki to kwiaty niezwykłe, przyciągające naszą uwagę
– heliotropowce – czyli rośliny poszukujące słońca i poruszające się w jego kierunku. Przypominają nas ludzi pragnących fizycznego i metaforycznego słońca dla szczęścia w życiu.
Do fundamentów szczęścia zalicza się przyjaźń ze swoimi wieloma obliczami. W graficznej interpretacji tematu i personifikacji słonecznika, a szczególnie w splocie jego łodyg i liści, ukazana jest specyfika przyjaźni – relacja, zależność, współistnienie, autentyczność, zrozumienie, zaufanie, lojalność, więź, a także miłość.
Specjalny zabieg plastyczny daje możliwość połączenie kilku plakatów ze sobą, aby w efekcie „zaprzyjaźnić” ze sobą z pozoru dwa różne słoneczniki.
Zagadka. Co przypomina wnętrze kwiatostanu słonecznika gdy połączysz plakaty?
Plakat, podobnie jak festiwal, skłania do odkrywania różnych wymiarów przyjaźni – od intymnych więzi międzyludzkich po wspólnotę tworzoną przez sztukę.
Ryszard Zaprzałka
Zdjęcia – organizatorzy
