czyli
17 FESTIWAL CONRADA ANTE PORTAS cz. I i II.
W dniach 20–26 października krakowski Festiwal Conrada – anonsuje imprezę nasza krakowska korespondentka Katarzyna Cetera, będzie gościł plejadę znakomitych pisarek i pisarzy. Chloe Dalton, Yan Ge, Abdulrazak Gurnah, Małgorzata Halber, Weronika Murek, Au?ur Ava Ólafsdóttir, Łukasz Orbitowski, Ishbel Szatrawska, Ziemowit Szczerek, Colm Tóibín – to tylko kilkoro spośród nich. Wspólnie będziemy szukać szczególnego rodzaju nadziei.
Tematem przewodnim 17. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie jest NADZIEJA RADYKALNA. Nawiązujemy do koncepcji filozofa Jonathana Leara, który zainspirował się postawą członków amerykańskiego plemienia Wron. Radykalna forma nadziei pozwoliła im zaadaptować się do nowych warunków, kiedy doświadczali końca świata, jaki do tej pory znali. Chcemy iść za ich przykładem i nawet w skrajnie trudnych sytuacjach zachowywać otwartość na dobro, które może nadejść – mówi Olga Drenda, dyrektorka kreatywna Festiwalu Conrada, po czym dodaje: Na życie po kryzysie czy wielkiej zmianie staramy się spojrzeć z wielu perspektyw. Niezawodnie pomaga nam w tym literatura, która karmi wyobraźnię i pozwala tworzyć możliwe scenariusze wydarzeń. Dlatego w tym roku interesują nas między innymi szeroko pojęte historie alternatywne. Kontynuując tradycję Festiwalu Conrada, zachęcamy do czytania i dyskutowania odważnie, do zadawania nowych pytań.
Na festiwalu spotkamy noblistę Abdulrazaka Gurnaha uważanego za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy. Autor głośnej powieści POWRÓCENI jest Tanzańczykiem, urodził się na Zanzibarze, a od lat 60. ubiegłego stulecia mieszka w Wielkiej Brytanii. Pisze o kolonializmie, dobrowolnych migracjach i wygnaniach, odsłania życie zawieszone pomiędzy Afryką a Europą, pamięcią a teraźniejszością. Kluczowa w jego tekstach staje się próba opowiedzenia własnej historii, pomimo różnego rodzaju opresji.
Doświadczenie migracji jest także jednym z głównych tematów pisarstwa chińskiej autorki Yan Ge, która tworzy w języku mandaryńskim i angielskim. Jej literatura opowiada o życiu na styku kultur, w szczególności o ludziach, którzy zostawiają za sobą jeden język i próbują zakorzenić się w drugim. Dalekie od jednoznacznych ocen książki Yan Ge przyniosły jej liczne nagrody. W Polsce ukazał się niedawno jej zbiór opowiadań GDZIE INDZIEJ.
Do Krakowa przyjedzie również czołowy pisarz irlandzki Colm Tóibín, nominowany między innymi do Nagrody Bookera. W swojej prozie oddaje głos ukrytemu ciężarowi życia – drobnym porażkom, milczącym tęsknotom, chwilom, które wydają się za małe, żeby przekuć je w narrację, a jednak nie pozwalają o sobie zapomnieć. Uznanie czytelniczek i czytelników w Polsce zyskały takie jego książki, jak BROOKLYN, NORA WEBSTER i CZARODZIEJ.
Wrażliwość na szczegół cechuje twórczość Au? Avy Ólafsdóttir. Islandzka prozaiczka pokazuje, że nadzieja rodzi się z drobnych, niemal niezauważalnych gestów, jak chociażby naprawa cieknącego kranu czy pielęgnacja ogrodu. Niedawno ukazała się w Polsce jej powieść BLIZNA, która otrzymała Literacką Nagrodę Rady Nordyckiej. Książka przekonuje, że nawet w najbardziej beznadziejnych chwilach można znaleźć język, który pozwala zacząć od nowa.
Z nieoczekiwanego zdarzenia wzięła się autobiograficzna proza Chloe Dalton zatytułowana JAK WYCHOWAĆ ZAJĄCA. Brytyjska ekspertka do spraw międzynarodowych, pracująca na co dzień jako doradczyni polityków, w swojej książce opowiada o uratowaniu małego zająca i więzi, która połączyła ją z tym dzikim zwierzęciem. Historia ta skłania do zastanowienia się nad naszymi związkami z przyrodą i sposobami na uszanowanie wolności swojej i innych.
Jak co roku na festiwalu spotkamy szerokie grono interesujących pisarzy i pisarek z Polski. W dyskusji o awangardzie i o tym, czego uczą doświadczenia dawnych buntowników, wezmą udział Małgorzata Halber, Rafał Księżyk i Dariusz Misiuna. O specyficznym dla kontrkultury marzeniu, by żyć poza systemem, będą rozmawiać Dariusz „Brzóska” Brzóskiewicz, Urszula Jabłońska i Łukasz Orbitowski. Natomiast Jan M. Piskorski, Ishbel Szatrawska i Michał Tabaczyński podyskutują o współczesnej historii Polski złożonej z nowych początków, zerwanych ciągłości i wstrząsów. Weronika Murek, Robert J. Szmidt i Adam Ubertowski pomówią o mniej oczywistych wizjach naszego kraju, które pojawiają się w najnowszej literaturze. Szerzej – na region Europy Środkowo-Wschodniej i typowe dla niego opowieści – spojrzą Weronika Gogola, Jan Pucek i Ziemowit Szczerek. Magdalena Salik, Marek Baraniecki i Michał Cetnarowski zastanowią się z kolei nad specyfiką polskiej literatury postapokaliptycznej.
Nie sposób wymienić tu wszystkich pisarek i pisarzy, których spotkamy na Festiwalu Conrada, zwłaszcza że program jest jeszcze bogatszy niż w zeszłym roku. Do Krakowa przyjedzie plejada postaci o międzynarodowej renomie, nie zawsze u nas popularnych, ale bez wątpienia wartych poznania – takich jak Kamel Daoud, Horacio Castellanos Moya, Ołeksandr Myched, Hanna Nordenhök, Norman Erikson Pasaribu, Jasmin Schreiber, Faruk Šehić, Emily St. John Mandel czy Daniel Wisser. Zapraszamy zatem do sprawdzenia programu na stronie festiwalu, sięgnięcia po książki, o których będziemy rozmawiać w październiku. Jesteśmy przekonani, że w każdej z nich pali się iskra nadziei – mówi Carolina Pietyra, dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada i dyrektorka Krakowskiego Biura Festiwalowego, które organizuje wydarzenie wspólnie z Miastem Krakowem i Fundacją Tygodnika Powszechnego.
Festiwal Conrada oprócz spotkań autorskich i dyskusji obejmuje także spotkania branżowe w ramach „Kongresu książki” oraz „Lekcje czytania”, czyli cykl warsztatów prowadzonych przez znawców i znawczynie literatury. Po kilkuletniej przerwie wraca pasmo „Word2Picture”, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną i zaprasza do poznawania dzieł tworzonych na podstawie literatury – takich jak filmy, gry czy animacje. Częścią wydarzenia będą również aktywności dla dzieci i rodzin oraz pasmo filmowe. Już po raz jedenasty wręczona zostanie Nagroda Conrada za najlepszy debiut prozatorski.
CELA NA FESTIWALU CONRADA,
czyli
WSCHODZĄCE GWIAZDY EUROPEJSKIEJ PROZY
I ICH TŁUMACZE cz. II.
Każdy język ma swoją specyfikę, charakterystyczny dźwięk, konstrukcję. Dlatego tłumaczenie literatury to nie tylko przekładanie treści, lecz także zwrócenie uwagi na wszystkie te niuanse, które sprawiają, że w danym języku utwór brzmi wyjątkowo. Podczas tegorocznego Festiwalu Conrada odbędą się dwa spotkania poświęcone pisarzom i ich tłumaczom uczestniczącym w programie CELA (Connecting Emerging Literary Artists). Wstęp jest wolny.
Program CELA (Connecting Emerging Literary Artists) selekcjonuje najciekawszych przedstawicieli nowej europejskiej prozy. Dzięki przekładom uzdolnionych tłumaczy ich twórczość jest prezentowana czytelnikom na międzynarodowych wydarzeniach literackich. Podczas tegorocznego Festiwalu Conrada publiczność pozna troje wschodzących artystów: Eliškę Beranovą z Czech, Lievena Stoefsa z Belgii oraz Pię Prezelj ze Słowenii – ich opowieści za sprawą tłumaczeń Pauliny Zając, Marty Talachy oraz Aleksandry Wójcik mogły dotrzeć do polskich odbiorców. Historie ujęte w prozatorskich debiutach tych młodych europejskich pisarzy otwierają nas na inne światy – są zakorzenione w różnych językach, fantazjach i miejscach, choć z pozoru mogłyby wydarzyć się wszędzie. Autorzy odczytają fragmenty swoich tekstów i wraz z tłumaczkami opowiedzą o doświadczeniach pisania i przekładania, a także wyjątkowej relacji pomiędzy pisarzem i tłumaczem a opowieścią.
Nowe głosy z Europy. Spotkanie z pisarzami CELA.
24 października (piątek), godz. 19.00
Goście: Eliška Beranová, Pia Prezelj, Lieven Stoefs, Marta Talacha, Aleksandra Wójcik, Paulina Zając
Miejsce: Spółdzielnia Ogniwo
Czy europejska wspólnota czytelnicza jest możliwa dzięki przekładowi? A jeśli tak, to czy tłumacze mogą pełnić w niej rolę ambasadorów nowych zjawisk, niesłyszanych dotąd głosów, nieopowiedzianych wcześniej historii? Co zyskujemy, otwierając się lekturowo na inne punkty widzenia? W obecnej edycji projektu CELA (Connecting Emerging Literary Artists) bierze udział dziesięcioro początkujących tłumaczy literackich z języków bułgarskiego, czeskiego, hiszpańskiego, niderlandzkiego, rumuńskiego, serbskiego, słoweńskiego, ukraińskiego oraz włoskiego na język polski. Podczas spotkania opowiedzą o wyzwaniach stojących przed młodymi tłumaczami i tłumaczkami, o przekładzie jako pracy, pasji i sztuce. Panel poprowadzi Jerzy Jarniewicz – znany zarówno jako wybitny praktyk przekładu, jak i niekwestionowany autorytet w badaniach nad nim.
Europa w przekładzie. Spotkanie z tłumaczami CELA
25 października (sobota), godz. 16.00
Goście: Patrycja Chajęcka, Zofia Kręc, Amina Niepsuj-Wood, Aleksander Podgórny, Marta Talacha, Justyna Sterna, Magdalena Ukrainets, Aleksandra Wójcik, Paulina Zając.
Prowadzenie: Jerzy Jarniewicz
Miejsce: Pałac Potockich
Wstęp na to spotkanie jest wolny, liczba miejsc ograniczona.
Katarzyna Cetera
CELA (Connecting Emerging Literary Artists) to międzynarodowy program rozwoju talentów literackich, który wspiera młodych pisarzy, tłumaczy i specjalistów literackich w budowaniu międzynarodowej kariery i dotarciu do europejskiej publiczności poprzez warsztaty, mentoring, tłumaczenia i prezentację ich pracy na festiwalach literackich.
Organizatorzy: Miasto Kraków, KBF operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, CELA, Fundacja Tygodnika Powszechnego
Partnerzy: Pałac Potockich, Spółdzielnia Ogniwo
Projekt CELA został dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Kreatywna Europa oraz ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
