czyli BOSKA KOMEDIA AD 2021 PRZESZŁA DO HISTORII
W Krakowie zakończyła się właśnie – podsumowuje w swojej korespondencji Katarzyna Cetera,14. edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia. To wielkie, teatralne święto, które odbywa się w Krakowie, po sąsiedzku. W tym roku trwało ono od 3 (a licząc nurt online nawet od 2) grudnia. W sobotę, 11 grudnia, odbyła się gala finałowa. Bank nagród rozbili twórcy spektaklu WUJASZEK WANIA w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej z Teatru Ludowego w Krakowie.
Sekcja INFERNO to konkurs spektakli polskich wyprodukowanych w sezonie 2020/21. Spektakle oceniane są przez międzynarodowe jury, które w tym roku obradowało w następującym składzie: Oana Cristea Grigorescu, Haris Paśović, Katerina Evangelatos, Marina Davidowa, Rolf C.Hemke. W konkursie przyznano Grand Prix oraz 8 nagród indywidualnych.
Nagrodę Główną XIV Festiwalu Boska Komedia otrzymał jak już wspomniałam – spektakl WUJASZEK WANIA w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej z Teatru Ludowego w Krakowie. Jak uzasadniło jury: Biorąc pod uwagę propozycje konkursowe oraz czasy triumfu teatru post-dramatycznego, chcemy wręczyć Grand Prix spektaklowi cichemu, pozostającemu nieco na uboczu trendów panujących obecnie w teatrze, który jednak został zagrany z wielką szczerością. To „Wujaszek Wania” w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej, stworzony przez Teatr Ludowy w Krakowie. Taką decyzją o nagrodzie chcemy podkreślić, że sztuka dramatyczna nie opiera się na trendach, lecz na wnikliwości i szczegółach, a także, że nowe tematy i nowe podejścia do teatru nie równoważą braku dobrej gry aktorskiej oraz zdolności ograniczania własnych koncepcji, jakkolwiek odważne by one były.
Wyróżnienie specjalne otrzymała Jadwiga Lesiak za rolę starej niani Mariny w WUJASZKU WANI wyprodukowanym przez Teatr Ludowy. Aktorka znakomicie odegrała rolę starszej kobiety w stanie klinicznej depresji, dobitnie wyrażając ciemną stronę ludzkiego istnienia skazanego na kruchość i nietrwałość – tak uzasadniło jury swój wybór.
Nagrodę aktorską otrzymał Łukasz Schimdt za rolę Ojca Flote w spektaklu CZERWONE NOSY Teatru Nowego w Poznaniu, w reżyserii Jana Klaty. Nagrodzony aktor wykorzystał w tym przedstawieniu wszystkie swoje wielkie talenty oraz całą wiedzę i energię. Nie wydaje się, by cokolwiek mogło stanąć na drodze jego inspirującego aktorstwa – grać nie przestanie nawet po nadejściu apokalipsy. A na pewno nie podczas czegoś takiego jak trzęsienie ziemi, powodzie, pożary czy pandemie – bo taką właśnie siłą jest obdarzone jego aktorstwo.
Nagrodę aktorską dla najlepszego performera tekstu post-dramatycznego – za pełną wrażliwości interpretację zmagania się z chorobą nowotworową – otrzymał Sebastian Pawlak za rolę w ONKO produkcji TR Warszawa w reżyserii Weroniki Szczawińskiej. Artysta sceniczny porusza się między dramatyzmem i absurdem, nie tracąc niczego z głębokiego zrozumienia kobiecej psyche.
Kolejną nagrodą aktorską – za umiejętność bycia na scenie jednocześnie – silną i słabą, brzydką i piękną, wrażliwą i opresyjną oraz za wirtuozerię muzyczną, ale bez grania muzyki, jedynie opowiedzianą twarzą – uhonorowana została Danuta Stenka za rolę Charlotty w spektaklu SONATA JESIENNA w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego z Teatru Narodowego w Warszawie.
Nagrodę aktorską za rolę Michaiła Astrowa w WUJASZKU WANI wyprodukowanym przez Teatr Ludowy otrzymał także – wybitny w tej roli – Piotr Franasowicz: Obdarzając swojego bohatera urokiem, kruchością i niepokojem, Piotr Franasowicz stworzył nowe spojrzenie na klasycznego bohatera.
Nagrodę aktorską za sposób, w jaki przedstawiła Sonię w WUJASZKU WANI wyprodukowanym przez Teatr Ludowy otrzymała Maja Pankiewicz – Aktorka stworzyła pełną kreację młodej bohaterki próbującej zapanować nad własnymi aspiracjami i złudzeniami. Sposób, w jaki podeszła do swojego zadania i wygłosiła zamykający monolog, to żywy dowód na opowiedzenie się po stronie Miłości i Życia.
Nagrodę aktorską za sposób, w jaki przedstawił Wujaszka Wanię (Iwana Wojnickiego) w WUJASZKU WANI wyprodukowanym przez Teatr Ludowy otrzymał Piotr Pilitowski – W swoim wysoce osobistym podejściu do tej klasycznej roli Piotr Pilitowski stworzył głęboką i przejmującą interpretację człowieka w kryzysie wieku średniego.
Nagrodę za autorstwo tekstu otrzymały Małgorzata Wdowik i Weronika Murek za WSTYD wyprodukowany przez Nowy Teatr w Warszawie. Jury doceniło analizę kobiecej tożsamości w społeczeństwie o tradycyjnych strukturach patriarchalnych. Nagrodzone dzieło oferuje dogłębne i panoramiczne spojrzenie na warunki życia będące udziałem wielu polskich kobiet.
Nagrodę za plastyczną wizję przedstawienia otrzymali scenograf Bartolomäus M. Kleppek, reżyser światła Wolfgang Macher oraz autorka kostiumów Karolina Mazur za dokonania w spektaklu TIKI I INNE ZABAWY w reż. Dominiki Knapik z Wrocławskiego Teatru Pantomimy – Scenograf i reżyser świateł osiągnęli przy użyciu ograniczonej liczby elementów, zaskakującą różnorodność miejsca, gdzie dzieje się polifoniczno-psychoterapeutyczna satyra Czechowa. Z kolei makijaż i fryzury nadały szczególny i niezapomniany komizm decydujący o tożsamości bohaterów.
W sekcji PARADISO (młode reżyserki i reżyserzy oraz studentki i studenci wydziałów aktorskich szkół teatralnych) ocenianej przez międzynarodowe jury w składzie Geoliane Arab, Kristina Savickiene, Peter Carp, Carlos Aladro – przyznano 8 wyróżnień indywidualnych.
Dwie nagrody przyznane zostały dla zespołu aktorskiego spektaklu KLUB w reżyserii Weroniki Szczawińskiej, z Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie i TR Warszawa. Pierwszą z nagród przyznajemy w uznaniu podjętego przez zespół trudnego wyzwania, jakim jest przedstawienie sytuacji kobiet we współczesnym świecie artystycznym. Drugą z nagród przyznajemy za przekazanie ważnego artystyczno-politycznego manifestu, doskonałego tak pod względem formy, jak i treści. Przedstawienie kładzie nacisk na siłę zespołu przy jednoczesnym zachowaniu indywidualności każdej z aktorek – głosi uzasadnienie jurorów.
Nagrodę dla całego zespołu realizacyjnego otrzymali: reżyser Tomasz Fryzeł oraz twórcy: Piotr Froń, Kinga Bobkowska, Adam Borysowicz za spektakl BEZPIECZNE MIEJSCE z Teatru Łaźnia Nowa Spektakl został wcześniej nagrodzony podczas Forum Młodej Reżyserii oraz zakwalifikowany do 27. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej – a dotychczas prezentowany był głównie online. Twórcy przyglądają się niepewnej przyszłości młodych w czasie pandemii. Aktorka, aktor, autor tekstu i reżyser zaproponowali wspólnie inne doświadczenie teatralne: introspekcyjne i kontemplacyjne, delikatne, choć ściśle związane z ważnymi tematami bieżącymi – władzy, opieki, bezpieczeństwa i zagrożenia – czytamy w jurorskim uzasadnianiu.
Jury przyznało również nagrodę dla zespołu aktorskiego spektaklu HEY U w reżyserii Agnieszki Glińskiej z Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Przedstawienie, które pokazuje siłę pracy kolektywnej, a przede wszystkim umiejętność zachowania silnych indywidualnych osobowości w zderzeniu z dynamiką grupy. Spektakl pozwolił stworzyć portret pełnego obaw pokolenia, do którego należą sami aktorzy.
Za reżyserską umiejętność podejścia do spraw trudnych w sposób delikatny i żywy, a także za umiejętność uwolnienia pełnej siły przekazu aktorów – nagrodę dla reżysera otrzymał Wiktor Bagiński za SERCE – przedstawienie wyprodukowane przez TR Warszawa.
Nagroda dla zespołu aktorskiego spektaklu trafiła w ręce twórców spektaklu DARWIN ALBO DZIECI EWOLUCJI w reżyserii Magdy Miklasz. Przedstawienie jest dyplomem studentów Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza Filia w Białymstoku, a zespół otrzymał nagrodę za zaangażowanie w ambitne przedsięwzięcie, wymagające różnorakich talentów i wykorzystujące zachwycające aktorstwo i umiejętności lalkarskie.
Za bezkompromisowy wybór artystyczny reżyserki, umiejętność dekonstrukcji kodów teatralnych oraz podważenie stereotypów zarówno społecznych, jak i artystycznych. Za odważną i dojrzałą koncepcję, precyzyjną estetykę i stworzenie własnego teatralnego świata – Tak uzasadnioną nagrodę otrzymała reżyserka i choreografka Ramona Nagabczyńska, za SILENZIO! – przedstawienie wyprodukowane przez Nowy Teatr i Art Stations Foundation.
Na piętnastą edycję oczekujemy z ogromną niecierpliwością. Może kiedyś tarnowski spektakl stanie w konkursowych szrankach? Może ten ostatni? Na razie chwila oddechu – czternasta odsłona Boskiej Komedii przeszła do historii.
Katarzyna Cetera
na podstawie materiałów Organizatora
