po raz pierwszy z udziałem
TEATRU NIE TERAZ.
Głównym celem ogólnopolskiej akcji „Narodowe Czytanie” jest popularyzowanie polskiej literatury i przypominanie o jej wielkim dziedzictwie. Nie inaczej było we czwartek 4 września o godz.18 w Gminnym Centrum Kultury i Czytelnictwa w Lisiej Gorze. Lokalny lider i patron tego z rozmachem przygotowanego wydarzenia – Wójt gminy Arkadiusz Mikuła, podkreślił w swoim wystąpieniu, jak ważne jest, aby współczesne pokolenia miały kontakt z klasyką literatury, która kształtuje naszą tożsamość narodową. W tym roku w Lisiej Górze, podobnie jak i w całej Polsce, czytano utwory Jana Kochanowskiego, jednego z najwybitniejszych poetów polskiego renesansu.
A cała kampania została zainicjowana w 2012 roku wspólną lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a rok później czytano Trylogię Henryka Sienkiewicza. W 2015 roku w warszawskim Ogrodzie Saskim miało miejsce Narodowe Czytanie „Lalki” Bolesława Prusa. W 2016 roku czytano „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza, a w 2017 roku lekturą Narodowego Czytania było „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Akcja Narodowego Czytania w 2018 roku miała wyjątkowy charakter – w związku z jubileuszem 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Para Prezydencka zaprosiła do lektury „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego, a ponadto, przez cały rok, Antologii Niepodległości – specjalnie przygotowanego na tę okazję zbioru powstałych na przestrzeni wieków utworów, zaliczanych do kanonu polskiej literatury patriotycznej. W 2019 roku lekturą Narodowego Czytania były Nowele polskie – zbiór 8 utworów autorstwa Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Brunona Schulza, Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego, Henryka Sienkiewicza i Henryka Rzewuskiego. Lekturą Narodowego Czytania 2020 była „Balladyna” Juliusza Słowackiego, w 2021 roku „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej, w roku 2022 – Roku Romantyzmu Polskiego – czytano „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza, a rok później „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej.
Otwarte niedawno, wspaniale się prezentujące, Gminne Centrum Kultury i Czytelnictwa w Lisiej Górze z nowo mianowaną dyrektor Justyną Gancarz wraz z kierowniczką GBP Renatą Skibą przygotowało tegoroczne „Narodowe Czytanie” perfekcyjnie pod względem organizacyjnym i artystycznym, gromadząc w sali teatralnej prawdziwy tłum miłośników literatury /potrzebne były tzw. dostawki/.
Goście, wśród których znaczna część stanowiła młodzież, mieli okazję wysłuchać interpretacji wybranych fraszek, pieśni i trenów autorstwa Mistrza z Czarnolasu. Życiorys autora przedstawiła uczennica Szkoły Podstawowej im. Św. Jadwigi Królowej Polski w Lisiej Górze Blanka Chmura.
A wśród lektorów znaleźli się: Arkadiusz Mikuła Wójt Gminy Lisia Góra, Justyna Gancarz Dyrektor Gminnego Centrum Kultury i Czytelnictwa w Lisiej Górze, 93-letnia Genowefa Armatys – nestorka lokalnego środowiska czytelniczego, wieloletnia kierowniczka gminnej biblioteki, Józef Tabor i Andrzej Rzeszutko – brawurowo wykonujący jeden z utworów Mistrza z Czarnolasu.
Gośćmi specjalnymi byli aktorzy Teatru Nie Teraz: Aleksandra Pisz i Andrzej Król, którzy wnieśli w poezję Kochanowskiego /pieśni, psalmy, treny, fraszki/ nową energię i emocje, imponując perfekcyjnym warsztatem aktorskim.
Ich finezyjna interpretacja, trudnej w odbiorze dla współczesnego czytelnika twórczości J. Kochanowskiego, spotkała się z entuzjastycznym wręcz odbiorem wymagającej lisiogórskiej publiczności.
Potwierdzając tym samym wysoki poziom artystyczny tego znanego w całym kraju teatru. Teatr Nie Teraz reprezentowali na widowni jego twórca, dyrektor i reżyser – Tomasz Antoni Żak oraz dziennikarz i poeta Ryszard Zaprzałka, współorganizator wydarzenia. Obaj mieszkający w Lisiej Górze…
Znakomitą gospodynią Narodowego Czytania, z prawdziwą kulturą sceniczną je prowadząca, była Renata Skiba Kierownik Biblioteki w GCKiC.
Symboliczną artystyczno-patriotyczna puentą tego wyjątkowego spotkania był zainicjowany przez aktorów TNT słynny hymn autorstwa Jana Kochanowskiego pt. „Czego chcesz od nas Panie…” wykonany wspólnie w widownią. Utwór nieprzerwanie obecny w obiegu kulturalnym od czasów Renesansu, często wykonywany w naszych kościołach.
Przypomnijmy: 441 lat temu zmarł Jan Kochanowski – wybitny poeta doby renesansu, jeden z najwspanialszych polskich poetów, także tłumacz i dramaturg.
Jan Kochanowski herbu Korwin (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) – polski poeta epoki renesansu, tłumacz, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1564–1574 , poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku , sekretarz królewski Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego , wojski sandomierski w latach 1579–1584. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych twórców renesansu w Europie i poetę, który najbardziej przyczynił się do rozwoju polskiego języka literackiego.
Jan Kochanowski wyprowadził polszczyznę z cienia języka mówionego i wprowadził ją do pisma. Ujawnił, jak bogata i integralna była polszczyzna, to był kopernikański przełom – mówił w Polskim Radiu o swoim ulubionym poecie Wiesław Myśliwski.
Był prawdziwym poetą renesansowym – głosił wolność rozumu ludzkiego, prawo do samodzielności intelektualnej w poznawaniu świata. W jego centrum stawiał człowieka wolnego od ograniczeń, dążącego do helleńskiego ideału harmonii. Przyznawał człowiekowi prawo do szczęścia, ale też wymagał od niego dążenia do doskonałości.
Zgodnie z zasadą „homo sum…” wszystkie problemy epoki znalazły wyraz w twórczości Kochanowskiego: od filozoficznej zadumy nad losem ludzkim przez problematykę polityczno-społeczną, obrazy życia dworskiego i ziemiańskiego do anegdoty biesiadnej.
Jest autorem hymnów („Czego chcesz od nas, Panie…?”), fraszek („Na zdrowie”, „Na lipę”), Pieśni, Trenów, tragedii „Odprawa posłów greckich”, tłumaczył Psalmy („Psałterz Dawidów”)…
Miał świadomość otrzymanego od Boga talentu.
„Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry
I tak wysoko postawił, że z góry
Wszystek świat widzę, a sam, jako trzeba
Tykam się nieba”
(Pieśń X)
Wydarzenie w Lisiej Górze było znakomitą okazją do wspólnego odkrywania piękna i aktualności poezji Kochanowskiego. Jego utwory, choć napisane wieki temu, nadal poruszają tematy uniwersalne, takie jak radość, smutek, miłość i przemijanie.
Po oficjalnym czytaniu, uczestnicy mieli okazję do swobodnych rozmów o literaturze, wymiany wrażeń i dyskusji na temat poezji. Lokalna społeczność po raz kolejny pokazała, że kultura i wspólne celebrowanie dziedzictwa narodowego są dla niej niezwykle ważne.
Ryszard Zaprzałka
zdjęcia – Sławomir Schab /GCKIC/
